มาตราแม่กก

ได้แก่คำที่มีตัว ก สะกด ซึ่งเรียกว่าเป็นตัวสะกดตรงตามมาตรา และมีพยัญชนะอื่น ที่ออกเสียงเหมือน ก สะกดซึ่งเรียนว่าตัวสะกดไม่ตรง ตามมาตราตัวสะกด ในมาตรากก มีอยู่ ๔ ตัวคือ ก เป็นตัวสะกด เช่น นก เลือก รัก ลอก ข เป็นตัวสะกด เช่น สุข เลข สุนัข ค เป็นตัวสะกด เช่น โรค ภาค วรรค ยุค ฆ เป็นตัวสะกด เช่น เมฆ มัฆวาน นอกจากนี้ยังมีพยัญชนะ ๒ ตัวเรียงกันเป็นตัวสะกด แต่ออกเสียงเหมือน ก สะกด คือ กร, คร เช่น ในคำว่า จักร สมัคร เป็นต้น ตัวอย่าง การอ่านแจกลูกสะกดคำในมาตราแม่ กก ผัก อ่านว่า ผอ– อะ–กอ–ผัก ปาก อ่านว่า ปอ–อา–กอ–ปาก หมวก อ่านว่า หอ–มอ–อัว–กอ–หมวก ครก อ่านว่า คอ–รอ–โอะ–กอ–ครก